Her yıl çok sayıda kişinin ölümüne neden olan HIV virüsünün yayılması ve AIDS hastalığının artışına karşı bilincin yükseltilmesi ve farkındalığın artırılabilmesi amacıyla 1 Aralıkta “Dünya AIDS Günü” olarak kabul edildi. Bu çerçevede dünya genelinde birçok etkinlik düzenleniyor.
HIV-AIDS, İnsan İmmun Yetmezlik Virüsü ve bu virüsün oluşturduğu Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu olarak tanımlanıyor.
Dünya AIDS Raporu 2011 verilerine göre, dünya genelinde 34 milyon kişi HIV ile yaşıyor. Bunun 30,1 milyonu yetişkin, 16,8 milyonu kadın ve 3,4 milyonu 15 yaş altından oluşuyor. 2010 yılında yeni enfekte olan 2,7 milyon kişinin 2,3 milyonu çocuk ve 390 bini 15 yaş altı çocuktan oluşuyor. 2010 yılında dünya genelinde 1,8 milyon kişi AIDS nedeniyle yaşamını kaybetti. Bu kişilerin 1,5 milyonu yetişkin, 250 bini ise 15 yaş altı çocuk.
AIDS epidemisinin küresel özetine bakıldığında 2010da yaklaşık 700 bin AIDS ile ilintili ölümün engellendiği tahmin ediliyor. Antiretroviral tedavi için uygun kişilerin yaklaşık yarısı (yüzde 47si) şimdi tedaviye ulaşabiliyor. 2010 sonunda düşük ve orta gelirli ülkelerdeki 14,2 milyon tedavi adayı kişilerin 6,6 milyonu tedaviye ulaşabiliyordu.
HIV ile yaşayan kadınların oranı küresel bazda yüzde 50 ile saint(11) kaldı. Kadınlar sahra-altı Afrikada daha fazla etkilendiler (tüm HIV ile yaşayanların yüzde 59u). 2010da HIV ile yaşayan gebe kadınların yüzde 48i çocuğa HIV geçişini önlemede etkili olan ilaç rejimlerine ulaştı.
Yıllık yeni enfeksiyonlar 1997 ile 2010 yılları arasında yüzde 21 oranında düştü.
RUSYA VE UKRAYNA BÖLGEDEKİ EPİDEMİ AÇISINDAN İLK SIRADA
Verilere göre, HIV ile yaşayanların sayısı belli bölgelerde artış gösterdi. Buna göre, Doğu Avrupa ve Orta Asyada 2001den beri HIV ile yaşayanların sayısı yüzde 250 arttı. Rusya ve Ukrayna, bölgedeki epideminin yaklaşık yüzde 90ına sahip bulunuyor.
Bölgesel epidemi açısından, 2010da tüm HIV ile yaşayan kişilerin yüzde 68inin Sahra-altı Afrika bölgesinde olduğu tahmin ediliyor. Bu bölge küresel nüfusun sadece yüzde 12sini oluşturuyor.
Güney Afrika, dünyada en fazla HIV ile yaşayan kişinin olduğu ülke olarak gösteriliyor. Bu oranın 5,6 milyon olduğu öngörülüyor. 2010da bölge, tüm yeni HIV enfeksiyonlarının yüzde 70ine sahip olması ile dikkati çekiyor.
Ortadoğu ve Kuzey Afrikada da son 10 yılda HIV ile yaşayan kişi sayısı artış gösterdi. Yeni enfeksiyon ve AIDS ile ilişkili ölüm sayıları yükseldi. Bölgedeki HIV yaygınlığı 2010da yüzde 0,2 ile düşük kaldı. Dijibouti ve Güney Sudan hariç ulusal HIV yaygınlığı yüzde 1i geçti.
Son on yılda AIDS ölümlerinde belirgin artış oldu. 2010da 90 bin yetişkin ve çocuk öldü. Bu sayı, 2001de 7 bin 800 idi. Ölümlerde etkili olan enjekte ilaç kullanımı, hala ana neden olmaya devam etti.
BULGARİSTANDA HIV VAKASI 2 KATINA ÇIKTI
Kuzey Amerika ve Batı ve Orta Avrupa ise HIV epidemisi göreceli olarak aynı kaldı. 2001-2010 arasında Batı ve Orta Avrupada yetişkin ve çocuk yeni vaka sayısı daha önceki yallarda olduğu gibi 30 bin ile sınırlandı.
Kuzey Amerikada yıllık yeni vaka sayısında küçük bir artış oldu. 2001de 49 bin olan sayı, 2010da 58 bine yükseldi.
Batı ve Orta Avrupada farklı trendler görüldü. Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Litvanya, Slovakya ve Slovenyada HIV vaka oranları 2000-2009 arasında iki katına çıktı. Latviya, Portekiz ve Romanyada ise yeni HIV vaka sayısı yüzde 20den fazla düştü.
2010DA GÜNDE 7 BİN YENİ ENFEKSİYON
Verilere göre, 2010da günde 7 bin yeni enfeksiyon görülüyor. Bunun, yüzde 97si düşük ve orta gelirli ülkelerde kendini gösteriyor. Bu sayının yaklaşık bini 15 yaş altı çocuklardan, ortalama 6 bini 15 yaş üstü yetişkinlerden oluşuyor. Yeni enfeksiyonunun yüzde 48e yakını kadınlar arasında, yüzde 42si 15-24 arasındaki gençlerde görülüyor.
GENÇLER YENİ HIV ENFEKSİYONLARIN AZALMASINDA ÖNCÜ ROL ÜSTLENİYOR
Yapılan çalışmalarda, HIV tedavisinin hastalığı önleme çabalarına yardımcı olduğu belirlendi.
Buna göre, tedavinin bulaşmayı yüzde 96ya kadar azaltabileceğine dair güçlü kanıt elde edildi. Tedavinin hali hazırda yeni enfeksiyonların düşmesine yardımcı olduğu yönünde ortaya çıkan göstergeler sunuldu.
Gençler, yeni HIV enfeksiyonların azalmasında öncü rol üstleniyor. Gençlerde, yeni enfeksiyonlardaki düşme cinsel davranışlardaki değişimler ve artan tedaviye ulaşma sayesinde başarılıyor. 2010da en yüksek prevalanslı 21 ülkede gençler arasında (15-24 yaşlar) prevalansta düşmeler rapor edildi.
AKILLI YATIRIMLARLA AIDSI SONLANDIRMAK MÜMKÜN
Raporda, ülkelerin akıllıca yatırım yapmaları halinde AIDS epidemisinin sonlandırılmasının mümkün olduğu vurgulanıyor.
2010da donör ülkelerden fonlar yüzde 10 oranında azaldı. Bu nedenle, zor ekonomi şartlarında paranın en fazla etki yapacağı yere gitmesi tavsiye ediliyor.
Birleşmiş Milletler AIDSle Mücadele Programının (UNAIDS) yeni yatırım çerçevesinin ülkeleri 2015 hedeflerine ulaştırabileceği vurgulanıyor. UNAIDSin, yüksek etkili, kanıt temelli, yüksek değerli stratejilere odaklanan yeni bir çerçeve haritasına sahip olduğu belirtiliyor. Hedefe ulaşılabilmesi için kaynaklarda 2015e kadar 22-24 milyar dolar bir artışa ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekiliyor.
Akşam
