Bir yıl boyunca istemelerine ve denemelerine rağmen çocuk sahibi olamayan çiftler için kısırlıktan bahsediliyor.
Sorun yaşayan çiftlere her yıl yenilerinin eklendiği ülkemizde, son verilere göre kısırlık, 3 milyon kişiyi etkiliyor
Türkiye’de evlilik çağında 20 milyon çift var. “İnfertilite’ olarak adlandırılan kısırlık sorununun, genel olarak nüfusun yaklaşık yüzde 15’ini etkilediği tahmin ediliyor. Buna göre kısırlık sorununun, ülkemizde yaklaşık 3 milyon kişiyi ilgilendirdiği düşünülüyor. Bunlardan bir milyonunun ise tüp bebek tedavilerine ihtiyacı olduğu belirtiliyor.
Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Sağlığı Bölüm Koordinatörü ve Yale Üniversitesi Kadın Sağlığı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydın Arıcı’ya göre, 20 – 30 yaşları bir kadının en doğurgan olduğu çağlar. Bu verimlilik 34’e kadar devam ediyor ancak 35’ten sonra
kadınların doğurganlığı azalıyor. Prof. Dr. Aydın Arıcı, günümüzde infertilite sorununun en önemli nedeni olarak, “kadının çocuk doğurmayı ertelemesi’ ni gösteriyor. Prof. Dr. Arıcı, kadın ve erkeklerde kısırlık nedenleri ve doğurganlığı olumsuz etkileyen faktörlerle ilgili merak edilenler hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
? Günümüzdeki en önemli kısırlık nedenlerinden ilk üçü, sırasıyla nedir?
Kadınlarda çocuk sahibi olma isteğinin ileri yaşlara atılması birinci neden. İkincisi yine kadınlarda polikistik over sendromudur.(PKOS). Dünyada da aşağı yukarı böyle. Enfeksiyonlara bağlı tüplerde tıkanma, Amerika ve Avrupa ülkelerinde biraz daha fazla görülür. O da cinsel konularda çok daha fazla liberal olmalarına bağlı. Bu konularda biraz tutucu olmamız nedeniyle daha avantajlıyız. Bunların yanı sıra başka birtakım sorunlar var; endometriozis, miyomlar gibi.Bunlar da yüzde 20 gibi bir grubu oluşturur.
? Bu sorunların ne kadarı tedavi edilebilir?
Miyomlar da endometriozis de cerrahi olarak tedavi edilebilecek sorunlardır. Ancak bazen özellikle endometriozisin 4 evresi var. İleri evrelerinde, özellikle çikolata kisti olan yumurtalıklarda tedavisi en zor sorunlardan biridir.
? Adet düzensizliği olan kadınlarda kısırlık riski yüksek midir?
Evet, düzenli olanlara göre bu olasılık daha yüksektir. Bir kadın normalde 28 günde bir adet görür. Ama bunun normal sınırları 25 – 32 gün arasındadır. 1 – 2 gün oynamayla hiçbir sorun olmaz. Ama kadın 2 ayda ya da 3 ayda bir kez adet görüyorsa çok
büyük bir olasılıkla yumurtlama fonksiyonu tam çalışmıyordur. Dolayısıyla bu kişinin tedavi olmadan hamile kalma olasılığı oldukça azdır.
? Peki erkekler için kısırlık nedenlerinde sıralama nasıl?
Sperm sayısında veya hareketliliğinde olan azlıklar, en önemli kısırlık nedeni. Bunların birçoğu doğuştan olan sebeplerdir. Sonradan kazanılmış olan nedenler azdır. Ama çevresel faktörlere bağlı olarak uzun yıllar radyasyona veya kimyasallara maruz kalmış kişilerde genel bir azalma olur.
? Bir kadının bir yıl içinde hamile kalma şansı ne kadardır?
Bir yılda hamilelik şansı, kabaca 35 yaşından genç kadınlarda yüzde 80’dir. O nedenle 35 yaşından genç çiftlerde 1 yıldan önce hamilelik oluşmamışsa paniğe kapılmamalarını tavsiye ediyoruz çünkü yüzde 80’i hamile kalır. Ancak hamile kalamayan yüzde 20’sinde testler yapılarak bir sorun var mı yok mu tespit edilir ve tedaviye geçilir. Birinci yılda alınabilecek bazı tedbirler vardır, o da hamilelik şansını artıracak günlerde özellikle cinsel ilişki gerçekleştirilmesi. Yine kadının düzenli bir ilişkisi varsa, tüpleri açıksa ve eşinin sperminde hiçbir sorun yoksa ve kadın 35 yaşından gençse hamile kalma şansı her ay yüzde 30 – 35 kadar.
? Yaşla birlikte şans ne kadar azalır?
35’ten sonra hamile kalma oranı gitgide azalır. Önce yüzde 20’ye iner, sonra yüzde 10’a iner. Kadın 40’ına geldiğinde ise tedavi olmadan hamile kalma şansı her ay yüzde 10 kadardır. Dolayısıyla doğumu ileri yaşlara atmayla birlikte günümüzde kadınların doğurganlığı giderek azalmakta.
? Kısırlığın ne kadarından kadın, ne kadarından erkek
sorumlu?
Genel olarak kısırlığın yüzde 40’ı kadın, yüzde 40’ı da erkeğe ait nedenlerden kaynaklanır. Geri kalan yüzde 20’sinde ise ikisinde birden sorun vardır. Ama bu oranlar, yaş gruplarına göre değişir.
Kadınlarda günümüzde birinci neden doğurma yaşının ileriye atılıyor olması. Kadınlar önce okuyup sonra kariyer yapıp daha sonra çocuk sahibi olmak istiyorlar.
Yaş o zaman 40’a geliyor.
? Kadınlardaki sorunlar en çok hangi yaşlarda görülüyor?
Kendi istatistiklerimizden söyleyeyim, 20 – 25 yaş grubuna bakıldığında ülkemiz koşullarında bir kadında infertilite görmek ufak bir ihtimaldir. Çünkü evlilik öncesi cinsel ilişki, çok eşlilik fazla görülmüyor. Ama Amerika’ya baktığınızda cinsel aktiviteye gençler erken yaşta başlıyor ve evlendiğinde 25 yaşında oluyor. Bir kadının 5 – 10 kişiyle birlikte olması, cinsel ilişkiyle bulaşan enfeksiyonlara yakalanma riskini yükseltiyor. Ülkemizde bu durum daha az olduğundan enfeksiyona bağlı tüplerin tıkanması da daha az görülür. Kadınlarda 20 – 25 yaş grubunda en çok gördüğümüz infertilite nedeni, polikistik over sorunudur.
Erkek infertilitesi yüzde 60’ı buluyor
Prof. Dr. Arıcı, kadın ve erkekteki infertilite oranlarının yaşa göre değiştiğini belirterek, “Genç yaş grubuna baktığımızda örneğin 20 – 30 yaş grubunda, Türkiye’de erkek infertilitesi daha fazla. Tahminen yüzde 60’a varan bir erkek infertilitesi var. Yüzde 40’ı
da kadına bağlı infertilite. Ama 35 yaş üstüne baktığımızda kadın
infertilitesi oranı artıyor” diyor.
Ayşegül Aydoğan Atakan -Milliyet
