Mayoz Bölünme Hikâyeleri ve Her Dağın Gölgesi Denize Düşer kitaplarının yazarı Evrim Alataş, 34 yaşında kansere yenildi. Kitaplarında ve yazılarında tercih ettiği ironik ve esprili dille bir okur kitlesi yaratan Alataş, ilk politik Kürt filmi olan ve Kürtçe çekilen Mın Dit (Ben Gördüm) adlı filmin de senaryo yazarıydı
Gazeteciliğe aynı yıllarda başladık Evrim Alataşla, o Özgür Gündemde ben Evrenselde. Birbirine çok yakın iki yerde doğduk o Malatyada ben Elazığda. Aynı kültürel ortaklıkların iki insanıydık Alevi olarak, Kürt olarak ve kadın olarak. Çok haberde yolumuz kesişti, çok sofrada birlikte oturduk, çok şeye birlikte güldük, çok şey için birlikte üzüldük. Sonra henüz 20 yaşındayken kanser denen bir illete tutuldu. Onu göğsünden yakalamıştı kanser. "Evrim kanser olmuş," dediklerinde hepimizin kapıldığı dehşet daha dün gibi. Ama "Ben bu hastalığı yenerim," diyerek kanseri hepimizin zihninde önemsizleştirmeyi başaran da oydu. Evrim 1975te Malatya Akçadağda Gölpınar köyünde dünyaya geldi. Ardından önce İstanbula düşürdü yolunu sonra da belli ki ölmek için Diyarbakıra, tıpkı Kürtlerin bir başka kalemi Mehmed Uzun gibi. İmzasına önce gazetelerde aşina olduk; Yeni Politikada, Demokraside, Özgür Bakışta ve daha nicelerinde. Gazeteciliği hem mutfağında yaptı hem de o yıllar kurşunların Teksası aratmayacak derecede gazetecilerin kafalarının üstünden vızıldıyarak geçtiği Güneydoğuda. Bir yandan kanseriyle mücadele etti, bir yandan da yazdı, yazdı, yazdı. Yazdıkça pişti, piştikçe yazdı ve artık Birikimin, Radikal 2nin, Esmerin, Tirojun en çok okunan kalemlerinden biriydi.
HAYATLA HEP DALGA GEÇTİ
Her yazısı Kürtler ve aslında bütün ötekiler tarafından bir Ohh be ile okunurdu ve acıyı, şiddeti anlattığı her satırında o esprili diliyle güldürmeyi bilirdi Evrim. Zaten o yüzden ilk kitabı Mayoz Bölünme Hikâyelerinde bölgedeki çatışmalı dönemde yaşanan trajikomik hikâyeler anlattı. Öyle hikâyelerin tanığı olmuştu ki, paylaşmadan edemedi. Onlardan biri 2000 yılının mart ayında Zeytinburnunda polislerin yemek yediği bir lokantada yaşanan bir olaydı. Evrimden dinleyelim: "Fakat masalarda bir tuzluk vardır ki insanın gözünün içine içine bakar. Yüzü de tanıdıktır. Polislerimiz düşünür düşünür, sonra kendi aralarında Apolardan bu! der ve harekete geçerler. Operasyon başlar. Karadenizli lokanta işletmecileri apar topar emniyete götürülür. Emniyet müdürü, Olay yayılmadan bırakın şunları, deyince bizim uşaklar serbest bırakılır. Reklam bu ya, iyisi kötüsü olmaz. Bu işten tek kârlı çıkan ise tuzluk üreticisi olur." Ona göre direnenlerin direnç noktalarından biriydi dalga geçmek, o erdem de aslında yazana değil, yaşayanlara aitti. Ve acının, aptallığın, zulmün olduğu hikâyeler yerine halkların kendi ironilerini yazmayı daha iyi buluyordu. Ama bir yandan da dizilerde yaratılan oryantalist Kürt tiplerine gülmeden edemiyordu, uzaktan bakıp kafalarındaki Kürdü yazanlara. Kendisi nasıl Diyarbakırda oturup Afrikadaki siyahları yazmıyorsa, birileri de kafalarındaki Kürtleri yazmamalıydı ona göre ve Kürtleri yazmak Kürt yazarların boynunun borcuydu. 34 yaşının son anına kadar bu boyun borcunu ödemenin çabasıyla yaşadı.
FİDELE BORCUNU ÖDEDİ
Türkiyenin önde gelen devrimcilerinden Teslim Törenin yeğeniydi Evrim, adları bu topraklara nam salan Denizler çocukluğunun canlı kahramanlarıydı. Ülkedeki çelişkilerle Alevi ve Sünni mahallesi olarak ayrılan kayısı ağaçlarıyla bezeli köyünde tanışmıştı henüz çocuk yaşında ve ilk antifaşist eylemi askerlerden sakladığı oyuncak silahıydı. Ailesinden birileri hep cezaevinde oldu ve cezaevi kapılarında tanıştı tadelleyle, dondurmayla, muzla. Bunları ne zaman görse aklına hep dört duvar geldi. Bir köyünü unutamadı bir de çocukluğunun en can arkadaşı, kuzeni Fideli, 17 yaşında yitip giden Fideli. Onu öyle unutamadı ki, ilk romanının kahramanı yaptı, Her Dağın Gölgesi Denize Düşer dedi Fidelle. İletişim Yayınlarından geçtiğimiz sonbaharda çıkan roman, aslında Fidelin, Gölpınarın, Türkiyenin gerçek hikâyesiydi. Gazetecilik hayatı boyunca tam sekiz kez gözaltına alındı Evrim, bir tanesi Diyarbakırdaydı. Yıllar sonra onu şöyle anlatıyordu yine o kendine özgü tarzıyla: "Savcı benim küçük olduğumu, hatta kendisinin oğluyla yaşıt olduğumu, bu nedenle acıdığını ve serbest bıraktığını söyledi. Ben yıllarca niyeyse savcıya şükrettim, beni kurtardı diye. Ardından bir iddianame ki ne iddianame… Meğerse tutuklanan kişi falanca örgütün Diyarbakır sorumlusuymuş, ben de Diyarbakırdaki dağınıklığı, vurdumduymazlığı toparlamak üzere örgüt tarafından görevlendirilmiş sorumluymuşum. Şerifin ta kendisiymişim meğerse." Hep acelesi olduğunu söylüyor tanıyanlar, sanki kısacık yaşamına çok şey sığdırması gerektiğini bilirmiş gibi, onlardan biri de ilk istihbarat şefi Yurdusev Özsökmenler: "Ağır günler yaşıyorduk. Ama Evrim muzip bakışlarıyla gülüyor, güldürüyordu. Evrim habere gidiyor, şipşak yazıyor, atıyor, Oldu, diyor. Bakıp, Olmadı, diyorum, daha iyisini yazabilirsin. Ama acelem var, diyor."
Ağaçsızlık üzerine
(Evrim Alataş, Taraf, 5 Kasım 2009)
"Şu sıralar Diyarbakır pek soğuk. Sonbahar dedi mi şair ruhumuz ortaya çıkıp, sarı ile kırmızıya dönüşen yeşile şiirler döktüremiyor buralarda. Çünkü ağaç yok. Var ama az. Şiir yazdıracak kadar değil. Haliyle havalar zırt diye soğuyor; daha ne olduğunu anlayamadan kuyruğumuz donmaya başlıyor. (Anatomi dersi bir: Kürtler kuyrukludur!) Bu kentte herkes toplu hareket ettiğinden domuz gribi de hızlı yayıldı biliyorsunuz. Özellikle Kandil ile Maxmurdan gelenleri karşılamak için onbinlerce kişi günlerce yakın temas içinde olunca, salgın başladı. Gelenler de grip olmuş. Savaştan ölmediler, töbe töbe, gripten gidecekler… Ha, ne diyordum, soğuklar, her sene bir dert. Millet kaçak elektrik kullanıyor. Sürekli elektrikler kesiliyor. Elektrik kesilince kaloriferler sönüyor, sular da kesiliyor. Geçen sene elektrik şirketi Kürtçe broşür dağıttı evlere, kaçak elektriğin caiz olmadığını söyledi. Ama yok, millet yine kaçak elektrik kullanıyor. Niye, çünkü odun yok, odun niye yok, ağaç yok! Bakın gördünüz mü yine aynı yere geldik. Ağaç yoook! Evet, Kürt sorunu bir ağaçsızlık sorunudur. Yeşilin ancak sarı ve kırmızı ile yan yana gelmesi veya tek başına olduğunda ise bulunamaması, son olarak Rusyada görülmüş olması sorunudur. Bir Yeşillik sorunudur. Demek ki Yeşil yakalanırsa, bir sürü şey hallolacak. En azından kışın elektrikler kesilmeyecek. İyi bağladık ha! Hele bir de kar yağsın, görün siz. Mesela çatışmalar azalıyor. Hani bırakın silahlı çatışmayı, sopa
