Bu sayıları iyi bilmek sizi doğru yönlendirecektir.
120 – 80: Kan basıncı
Yüksek kan basıncı; kalp hastalığı, inme ve böbrek hastalığı riskini artırır. Bugün yetişkin dünya nüfusunun dörtte birinde hipertansiyon var. Kadınlarda ve erkeklerde bu oran neredeyse aynı. Yüksek tansiyonla yaşayan kişilerin sayısının 2025’te 1,5 milyarı aşacağı tahmin edilmekte. Yüksek tansiyonun tıptaki ismi “Hipertansiyon”dur. Toplam kardiyovasküler risk hesaplanırken sadece yüksek tansiyon değil bunun yanı sıra obezite, diyabet ve idrarda albümin bulunması gibi başka risk faktörleri ve hedef organ hasarı da dikkate alınır.
Gerek sistolik gerekse diyastolik kan basıncınızdaki uzun süre devam eden yükselmelere dikkat edin. Yüksek Tansiyonu Önleme, Değerlendirme, Saptama ve Tedavi Komitesi (JNC 7) kılavuzu hipertansiyonu aşağıdaki gibi sınıflıyor: Tıbbi dilde tansiyon 100 türevleri, halk arasında 10 türevleri ile söylenir. Örneğin tıbben 120/80 dediğimiz tansiyon, halk dilinde 12/8 diye geçer.
Normal: 120/80’den düşükHipertansiyon öncesi geçiş dönemi: 120/80 ile 139/89 arası (Prehipertansiyon)Hipertansiyon: 140/90 ve üstü (şeker hastaları ve kronik böbrek hastaları için 130/80) Evre 2 hipertansiyon: 160/100 ve üstü Tansiyon yükselmesinin sabahın erken saatleriyle öğlen arasındaki kalan sürede daha çok olması yüksek tansiyonla ilgili çok önemli bir noktadır. Bu zaman dilimi içinde kalp damar olaylarında (inmeye bağlı felç, kalp krizi gibi) ciddi bir artış olmaktadır.
26: Günlük kilo başı kalori miktarı
Kişinin kilosunu kontrol altında tutması, aslında gün içerisinde aldığı kalori miktarıyla yaktığı kalori miktarı arasındaki dengeyle önemli ölçüde ilgilidir. Tabii burada hep söylediğim, sağlıklı ve zararlı yiyeceklerin aynı kalorilerde olabileceğinin unutulmamasıdır. Bir yemekte 500 kaloriyi bir hamburgerden de alabilirsiniz, bir tabak zeytinyağlı fasulye ve yanında bir dilim kepek ekmeğinden de. Sağlıklı beslenmekle sağlıksız beslenmek arasındaki seçim ve sınır burada işte. Günlük kalori ihtiyacınızı basitçe hesaplayabilirsiniz, ama unutmayın aşağıdaki sayılar sadece genel bilgi olarak verilmiştir.
Kilonuzu korumak için: Mevcut kilonuz (kg) X 26 = günlük kalori ihtiyacı. Bunun üstünde kalori alır da kalori yakmanızı egzersiz gibi metotlarla dengelemezseniz, kilo almaya başlarsınız. Kilo vermek için: Mevcut kilonuz (kg) X 20 = günlük kalori ihtiyacı. Bu kalori miktarları fazla hareketli yaşam sürmeyen bireyler içindir. Yaşam tarzı ve vücut yapısı bu tip hesapları çok etkiler. Sağlıklı beslenip kilonuzu kontrol altında tutmak istiyorsanız, herhangi bir yaşam tarzı değişikliğinden önce doktorunuzun önerilerini almanız ve diyetisyeninizden beslenmenin inceliklerini bilinçli olarak öğrenip, uygulamanızdır.
30: Günlük yağ yüzdesi
Doğru beslenme önerilerilerinde günlük yağ miktarı, aldığınız kalorinin yüzde 20-30’u civarında olmalıdır. Çok fazla yağ almak zararlı olduğu kadar, çok az yağ almak da zararlıdır. Basitçe hesaplamak için, günlük kalori ihtiyacınızı 30’a bölün. Örneğin; günde 1800 kaloriye ihtiyacınız varsa, günlük yağ alımınızı 60 gramla sınırlayın (1800 / 30 = 60 gram yağ). İdeali de günlük yenen hayvani yağların, bu elde ettiğiniz sayının 3’te biri civarını geçmemesidir. 1800 kalori tüketen bu örnekteki kişinin bir günde yiyeceği hayvani yağ miktarı 20 gramı geçmemelidir. Merakınız için söyleyeyim, ne cins yağ olursa olsun, ister tereyağı, ister zeytinyağı farketmez, 1 gram yağ takribi 9 kalori enerji verir. Yani diğer bir deyişle 20 gram yağ 180 kaloridir.
80 – 94: Bel çevresi
Karın bölgenizde fazla yağ olması (elma şekilli olmak) kalp hastalığı, hipertansiyon, inme ve şeker hastalığı riskinizi artırır. Kalça ve baldır bölgenizde fazla yağ olması ise (armut şekilli olmak) kilosu normal olan bir kişiden kilo fazlalığının sebep olduğu riskler dışında ilave daha fazla hastalık riski getirir. Vücudunuzdaki yağın dağılımı, yani bel çevreniz çok önemlidir.Bel çevrenizi göbeğinizin biraz üstünden, belinizin en ince olduğu yerden ve karnınızı içeri çekerek ölçer ve bu yeri de aklınızda tutarsanız, ileriki kontrolleriniz de doğru olur. Bu ölçümlerde hanımlarda 80, erkeklerde ise 94 santimetrenin üzeri, alarm çanlarının çalmaya başladığının ilk işaretleridir. Bu ölçüleri fazla geçmek ise önemli sağlık problemlerine yol açar. Bel çevreniz, kadında 88, erkekte de 102 santimetreyi geçiyorsa, ciddi sağlık problemleri kapınızda demektir.
Dr. Hasan İnsel -Milliyet
