Mehmet Fuad Tokadın anılarını Osmanlıcadan Türkçeye çevirerek, Kibrit Kutusundaki Sarıkamış-Sibirya Günlükleri adıyla yayımlanmasını sağlayan ABDli Türkolog Jack Snowden, Karsın Sarıkamış ilçesindeki şehitlikleri ve Ruslar dönemindeki esir kamplarını ziyaret etti.
Sarıkamışın Hamamlı köyündeki Ruslar döneminde esir kampı olarak kullanılan alan hakkında köy muhtarı Yunus Gökcandan bilgi alan Snowden, Allahuekber Şehitleri Anıtı ile Yukarı Sarıkamış Şehitliğini de ziyaret etti.
Binlerce askerin donarak şehit düştüğü Sarıkamışın kendisini heyecanlandırdığını ifade eden Snowden, gelecek yıl Sarıkamış Şehitlerini Anma Etkinliklerine eşiyle katılacağını belirtti.
Mehmet Fuad Tokadın torunu Müge ile evli olan Jack Snowden, iki yıl önce eşi ve kayınbiraderiyle ortaklaşa yürüttükleri çalışma sonunda 96 yıl öncesinde esir düşen Mehmet Fuad Tokadın kibrit kutusunda sakladığı Osmanlıca yazılı iki küçük defterden oluşan günlüklerini Türkçeye çevirerek kitaplaştırdığını hatırlattı.
Günlükte anlatılan mekanları görmek için önce Erzuruma, ardından ilk kez Sarıkamışa geldiğini ifade eden Snowden, İki yıl önce Kibrit Kutusundaki Sarıkamış-Sibirya Günlükleri ismiyle yayımladığımız kitap, Harbiyeli Mehmet Fuad Tokadın 8 Ocak 1915te İstanbuldan hareket etmesiyle başlıyor ve 19 Mart 1917ya kadar günlüğüne yazdığı anıları içeriyor dedi.
Tokadın 1916 yılının şubat ayında Erzurumun Gezköy yakınlarında Kazaklar tarafından esir alınarak Sarıkamışa götürüldüğünü kaydeden Snowden, Burada esir kampında 2 ay kaldıktan sonra Ruslar tarafından trenle Sibiryanın Vetluga şehrine gönderilir. Vetlugadaki esir kampında 2,5 yıl kaldıktan sonra serbest bırakılır diye konuştu.
Eşi ile Osmanlıca kursunda tanıştı
ABDnin Ankara Büyükelçiliğinde bürokrat olarak görev yaptıktan sonra emekli olduğunu ifade eden Snowden, 2005te merak ettiği Osmanlıcayı öğrenmek için kursa katıldığını, burada tanıştığı Müge Tokadla evlenerek Türkiyeye yerleştiğini belirtti.
Müge Tokad ile evlendikten sonra dedesi Mehmet Fuad Tokadın Osmanlı-Rus Savaşı sırasında tuttuğu, kibrit kutusunda sakladığı günlükleri gördüğünü kaydeden Snowden, Eşimin dedesi Mehmet Fuat Tokad esir olarak 2 ay Sarıkamışta, 2,5 yıl Sibiryada esir kampında kalmış. O zamanlar küçük deftere anılarını, yaşadıklarını yazmış. Ruslardan saklamak için de yazdığı küçük defterleri kibrit kutusuna koymuş. Hatasız, pürüzsüz, çok güzel yazmış dedi.
Mehmet Fuad Tokadın esaret int(11)tikten sonra İstanbula döndüğünü ifade eden Snowden, şöyle konuştu:
Eşimin dedesi başmühendis olarak 35 yıl PTTde çalışmış. Bütün anılar bu küçük kibrit kutusunda kaldı. Kimse bunu Türkçeye çevirmemiş. Mehmet Fuad Tokad, daha sonra kibrit kutusunu oğlu Prof. Dr. Yılmaz Tokada vermiş. Kayınpederim Yılmaz Tokad da 2001de vefat etmiş. En büyük arzusu bu defterlerin günümüz Türkçesine çevrilmesiydi. Biz de bunları çevirip kitap olarak yayımladık. Şimdi de kitapta yer alan mekanları görmek için Sarıkamışa geldik.
Habertürk
