Dengeli beslenme,sağlıklı kilo verme

Yaz geldi… Herkes kilolarına veda etmek için ‘hızlı’ kilo verdiren diyetlere hücum ediyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Gürkan Kubilay ise bu listelerin çok zararlı olduğunu söylüyor ve ‘Çikolata yemeyin, dengeli beslenin, gerekirse besin takviyelerinden yararlanın’ diyor Birbirinden iddialı diyet listeleri elden ele dolaşıyor. Her biri gözkamaştırıcı vaatlerde bulunuyor, kısacısı ipin ucu kaçmış durumda. Peki sağlıklı forma girmek için ne yapmalıyız, hangi diyet programlarına itibar etmeliyiz? Bu soruların yanıtlarını obezite tedavisi ile ilgili çalışmalarıyla tanınan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Gürkan Kubilay’dan alıyoruz. Kubilay yazın gelmesiyle hızlı kilo verdiren diyetlerin revaçta olduğunu söylüyor ve bu diyetlerin son derece zararlı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor: ‘Bir haftada beş kilo verdirebiliyorum’ diyenlere gülüyorum. Çünkü bunun dört kilosu su, 300-400 gramı kastır. Ayda verebileceğiniz kilo miktarı kendi vücut ağırlığınızın sadece yüzde 4-6’sıdır.’ Hızlı kilo vermek için şok diyetler yapmak nasıl sonuçlar doğurabilir? Hayatımız boyunca ortalama 75 bin öğün yemek yiyoruz. Bu yemeklerden yine ortalama 50 milyon kalori alıyoruz. Bu kalorileri alırken sadece yüzde 10’luk bir hata yapsanız 5 milyon kalori demektir bu. Bu kadar kaloriyi yakmak için yüzyıllarca uğraşmanız lazım. O yüzden bu işi biriktirip sonra tedavi ettirmeye çalışmak yerine her ay yediğinizin yüzde 10 azını yiyerek zayıflamanız en doğrusu. ‘İki ay sonra düğünüm var. 20 kilo vermem lazım’ derseniz ve bunun için uğraşırsanız yağlarınızı değil, kaslarınızı eritirsiniz. Bizim analizlerimizde yaptığımız yağ, kas ve suyun ölçümü yapmak. Kas ve su kaybettirerek zayıflatmanın hiçbir anlamı olmadığı gibi çok da zararlıdır. BİR HAFTADA 700 GRAM Yağlar nasıl kaybedilecek peki? Yağ kolay eritilen bir şey değil. Benim göbeğim de sizin göbeğiniz de çatlasa, uğraşsak bir günde en fazla 80-100 gram arası yağ eritebiliriz. Bu da bir haftada en fazla 700 grama tekabül eder. ‘Bir haftada 5 kilo verdirebiliyo-rum’ diyenlere gülüyorum çünkü bunun 4 kilosu sudur, 300-400 gramı kastır, ancak gerisi yağdır. Ayda verebilece-ğiniz yağ miktarı, kendi vücut ağırlığınızın yüzde 4 ila 6’sıdır. Peki bu kadar çok diyet listesi olması, bu listelerin sürekli değişmesi mantıklı mı? Sonuçta en fazla yirmi tane sebzeden bahsediyoruz. Dolayısıyla her doktor başka bir liste yapsa sebzeli yirmi tane liste çıkar. Burada mesele pırasa, lahana meselesi değil. Besin gruplarının vücuda belli saatlerde alınması gerekiyor. Öğün aralarındaki zamanlar ve hangi besini hangi saatte alacağınız önemli… Benim yaptığım şu: Kim, hangi saat aralıklarıyla beslenecek? O saat aralıkları sabah saat kaçta başlayacak? Beraber hangi besinleri tüketecek gibi konularda öneriler vermek. Daha somut açıklamak gerekirse, dönerle pilavı birlikte mi vereceksiniz yoksa ayrı ayrı mı? Çünkü bu iş bir hormonal denge ve düzen işidir. TATLI DEĞİL KEÇİBOYNUZU Mümkünse hiç tüketmeyin diyeceğiniz bir yiyecek var mı? Çikolata… Aslında hepimiz endorfin için yaşıyoruz. Günlük hayatta yaptığımız pek çok şeyi, endorfin denilen mutluluk hormonunu salgılamak için yapıyoruz. Çikolata, çok kötü bir yöntemle endorfin salgılatıyor. Ensülin şöyle bir hormon, ‘Sen bana şöyle çok tatlı bir şeyler ver, ben hemen salgılanayım, onu düşüreyim, bir daha ye…’ Bu tuzağa düşmeyelim. Çikolata böyle birşey. Peki, çikolata ya da tatlı krizi gelenlere ne öneriyorsunuz? Beş altı tane kuru kayısı ve on beş dakika sonra meyve yemek, aynı etkiyi yapıyor. Yine keçiboynuzu da çikolata isteğini baskılar. Ama zaten öğün sayısını ve zaman-larını doğru bir şekilde ayarlaya-bilirsek, bir süre sonra çikolata ihtiyacı da otomatik olarak azalacaktır. Menopoza girenler için 7 günlük diyet 1. GÜN Sabah: Bir bardak portakal suyu, 3 adet bisküvi, bir dilim peynir Ara öğün: Bir bardak süt Öğle: Ispanak-havuç-enginar salatası, iki adet köfte, bir meyve, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir adet ananas Akşam: Bir tabak kahverengi pirinçten pilav, bir tabak yoğurt, bir meyve Ara öğün: Bir avuç sarı leblebi 2. GÜN Sabah: Bir bardak elma suyu, 3 adet bisküvi, domates, bir dilim peynir Ara öğün: Bir dilim ananas Öğle: Bir tabak sebze çorbası, salata, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir bardak meyveli yoğurt Akşam: 100 gram balık, bir tabak haşlanmış taze fasulye, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir bardak süt 3. GÜN Sabah: Bir bardak süt, bir dilim peynir, bir dilim ekmek, salatalık Ara öğün: Bir bardak portakal suyu Öğle: Bir adet haşlanmış havuç, iki dilim ekmek, bir adet marul, bir meyve Ara öğün: Bir bardak domates suyu Akşam: İki dilim hellim peyniri, bir tabak Brüksel lahanası, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir dilim ananas 4. GÜN Sabah: Bir bardak ıhlamur, 6 adet zeytin, 2 adet bisküvi, bir dilim peynir, bir meyve Ara öğün: Bir adet elma veya üç adet çilek Öğle: Kaçamak (Dilediğiniz yemek) Ara öğün: Yarım simit Akşam: 2 yumurtadan yağsız menemen, salata, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir bardak süt 5. GÜN Sabah: Ada çayı, bir dilim beyaz peynir, 1 dilim kepek ekmeği, domates, salatalık, 4-5 zeytin Ara öğün: 1 dilim ananas Öğle: Mercimek çorbası, bir dilim kepek ekmeği Ara öğün: 2 top dondurma veya yarım simit Akşam: Bir tabak az zeytinyağlı barbunya, salata, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir kase elma ve havuç püresi 6. GÜN Sabah: Bir adet yumurta, bir bardak süt, bir dilim kepek ekmeği, domates Ara öğün: 2 adet galeta Öğle: Bir tabak spagetti, salata, bir meyve Ara öğün: 3 adet kuru incir veya bir meyve Akşam: 150 gram balık, salata, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir çay bardağı nar suyu 7. GÜN Sabah: Meyve çayı, bir dilim beyaz peynir, bir dilim kepek ekmeği, domates, bir meyve Ara öğün: Bir dilim ananas Öğle: 200 gram haşlanmış kabak, salata, bir dilim ekmek Ara öğün: Bir tabak yoğurt Akşam: 150 gram bezelye yemeği, bir dilim ekmek, salata Ara öğün: Bir bardak süt veya bir meyve Besin takviyesi bazen gerekli olabiliyor Besin takviyelerini öneriyor musunuz? Bunların çok gerekli olduğu zamanlar var. Örneğin hamileler, kanser hastaları, menopoza giren kadınlar, yaşlılar ve büyüme çağındaki çocuklarda kullanmakta fayda var. Ama yediğiniz orta boy bir havuçla, beş günlük A vitamini ihtiyacınızı karşılayabiliyorsunuz. ‘Hiç sebze, meyve yiyemem’ diyorsanız, o zaman bu takviyeleri kullanmak zorundasınız. Ancak ihtiyacı olanların bu takviyeleri, hekim yönlendirmesiyle, seçerek almaları gerekir.