Türkiye’de her sekiz saaatte bir serebral palsili bir çocuk hayata gözlerini açmaktadır.
Serabral palsi spastisite sanıldığının aksine çok yaygın bir hastalıktır ve ülkemizde günümüze değin, çeşitli branşlarca, çoğunlukla yetersiz bir şekilde, tedavi edilmeye çalışılmıştır.
Spastisitenin nedenleri konusunda bilgi veren Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek hastalığın belirtilerini ve çocuklarda belli başlı yarattığı sorunları anlattı: Spastisite beyin veya omurilik dokusunda oluşan kalıcı bir hasara bağlı olarak kaslarda ortaya çıkan kıvam artışı, yani sertliktir. Bunun sonucunda hastanın hareket yetenekleri kısıtlanır, ağrılı spazmlar ortaya çıkar, kontraktürler gelişir. Hastanın yaşam kalitesi, eğitimi, bakımı, meslek edinmesi zorlaşır. Bu nedenle aslında toplumumuz için önemli bir sosyal sorundur.Bebek anne rahminde gelişirken oluşabilecek bir damar tıkanması ve anneye bağlı nedenlerden beyin dokusuna yeterli oksijen gitmemesi örneğin bir nedendir. Doğum olayının yetersiz koşullarda gerçekleşmesi, (evde, tarlada doğum yapmak gibi) ve bu sırada bebeğin anoksik kalması, yani beyin dokusuna az kan gitmesi yine bir başka nedendir. Özellikle doğar doğmaz ağlamamış, mor doğmuş bebekler risk grubunu oluşturur. Prematüre bebekler yine riskli bebek grubuna girmektedirler.
Gelişimi takip edilmeli
İlk planda risk taşıyan bebekler olası spastisite açısından dikkatle izlenmelidirler. Bu bebekler daha önce vurguladığım gibi zor doğum olmuş, doğar doğmaz ağlayamamış veya mor doğmuş bebeklerdir. Doğum öncesi kalp atım hızı yavaşlamış, kordon dolanmış bebekler de yine bu risk grubuna girmektedirler. Bunun yanısıra, gelişme basamaklarında gecikme olan bebekler zaman kaybetmeden hekime başvurmalıdırlar. Örneğin bir bebek üç ayı int(11)tiği halde başını hâlâ tutamıyorsa, 9 aylık olmasına rağmen desteksiz oturamıyorsa, bu bir gelişme geriliğidir. Bu aşamada rehabilitasyonun erken dönemde başlaması sonucu çok daha başarılı kılacaktır. Günümüzde rehabilitasyon çalışmaları ne kadar erken başlarsa klinik sonucun o denli iyi olduğu ısrarla vurgulanmaktadır.
Tedavide merkez farkı
Anne babaların hangi konularda dikkatli olmaları gerektiği de çok önemli. Çocuğun ulaşması gereken gelişim basamakları geciktiğinde, ya da zaten doğumun problemli olduğu bebeklerde mutlaka gecikmeden bu konu ile tecrübesi olan bir merkeze başvurulmalıdır. Bu aşamada hekim değil, merkez önemlidir. Zira spastik çocukların tedavisi tek bir hekimin, branşın işi değildir. Bu çocuklar fizik tedavi, nöroloji, çocuk beyin cerrahisi ve ortopedi tarafından ortak izlenmesi ve tedavi edilmesi gereken hastalardır. Bu amaçla da hastanemizde ücretsiz konsey toplantıları yapılmakta ve bu konunun hocaları bu hastaları aynı anda görüp yol göstermektedir. Spastisitenin tedavisinde seçilecek yöntem spastisitenin ağırlığı, tutulan adele grubunun genişliği, hasta yaşı ve tedavide amaçlanan hedeflere göre seçilir.
Çocuklarda epilepsi
Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Nöroloji Uzmanı Dr. Uğur Işık çocuklarda epilepsinin nedenleri, öncü belirtileri ve tedavi süreci hakkında şu bilgileri verdi. Çocuklarda epilepsi sıklığı farklı ülkelerdeki çalışmalarda 1000 çocukta 2.4 ile 11.6 arasında değişmektedir. Ülkemizde yapılan çalışmalarda 1000’de 8 ile 11 arasında bulunmuştur. Epilepsinin çok farklı sebepleri olup, doğum öncesi veya sonrasında beynin oksijensiz kalması, anne karnında geçirilen enfeksiyonlar, kromozom bozuklukları, kafa travması, beyin kanamaları, doğuştan gelen metabolik hastalıklar, migrasyon anomalileri, beyin tümörleri, menenjit veya ensefalit gibi enfeksiyonlar başlıcalarıdır. Bazı tipleri genetiktir veya sebebi bilinemez.
Nöbet geçirme çok farklı şekillerde olabilir. Yenidoğan bebeklerde kollar ve bacaklarda çevirme hareketleri, yalanma ve yutkunma ya da kasılma şeklinde, daha büyük bebeklerde ani, üstüste sıçramalar, büyük çocuklarda kasılma, ritmik atma, morarma, çenede kitlenme gibi. Bazı tür nöbetler sadece dalma, yalanma yutkunma, anlamsız hareketler ve konuşmalar ile gidebilir. Tanısı için iyi bir hikaye ve fizik muayenenin yanısıra EEG(elektroensefalografi) ve MRI tetkikleri gereklidir. Bunun yanısıra bazı hastalarda genetik, metabolik tetkikler gerekebilir. Öncelikle ilaç tedavisi düşünülür. Günümüzde çok sayıda epilepsi ilacı mevcut olup, nöbet türüne ve EEG bulgularına göre hangi ilaçtan yarar göreceğine karar verilir ve başlanır, her hasta farklı olmakla birlikte en az 2 sene ilaca devam edilir. Bazı hastaların (tümör, kist, migrasyon anomalileri gibi) cerrahiye daha iyi yanıt verdiği bilindiğinden bu hastalar cerrahi ile tedavi edilir. Bunun yanısıra vagus nerve stimülasyonu (pil) cerrahi adayı olmayan ve ilaca yanıt vermeyen epilepsi hastalarında kullanılabilir.
Milliyet
