Olay yaratan BODY WORLDS Orijinal Vücut Dünyası Sergisi-Yaşam Döngüsü, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında dün İstanbullularla buluştu. Sergide Dr. Gunther von Hagens’in “plastinasyon” yöntemi ile insan bedeni parçalarını çürümez hale getirdiği 200’den fazla örnek sunuluyor. Olay serginin olay yaratıcısı Dr. Gunther von Hagens sergisini gezenlerin kendine daha çok dikkat ettiğini ve sigara, alkol tüketimini azalttığını belirtiyor.
Dr. Gunther von Hagens henüz İstanbul’a gelmeden kendisiyle internet yoluyla yaptığım röportajı mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum. Çünkü, dün başlayan Body Worlds sergisi hiç şüphe yok ki çok tartışılacak. Hatta “Dinen caiz midir?”; “Ayıp değil mi?” gibi soruları şimdiden duyar gibiyim. Dün ülkemize gelen Dr. Gunther von Hagens ise tüm bu eleştirilere açık. Ancak iki noktada çok tahammülsüz; çalışmalarının Alman Nazi kampları ile karşılaştırılması ve kadavraların Çin’de infaz edilmiş mağdurlar olduğu… Serginin aynı zamanda küratörü olan Dr. Angelina Whalley ile evli olan Hagens, kendisinin de öldüğünde eşi tarafından plastine olacağını ve sergi girişinde şapkasıyla gelenleri selamlayacağını söylüyor. Ne diyelim, normal bir adamın böyle bir sergi yapması tabii ki beklenemez; biraz çılgınlık şart…
* Şu an tam olarak ne iş yapıyorsunuz? Önümüzdeki günlerde göreceğimiz başka çalışmalarınız var mı?
1977 yılında plastinasyonun keşfinden itibaren, ölü bedenin sonsuza dek korunmasını sağlayan bu yöntemi sürekli olarak geliştirmek için çalışıyorum. Şu anda çok gurur duyduğum bir projemiz bulunuyor. Bu son proje, dünyada ilk kez plastine edilmiş fil örneklerini içeren Body Worlds Hayvanlar sergisi. Sergide ayrıca, büyük bir zürafa, ayı, goril, köpekbalığı ve birçok ilginç hayvan örneği bulunuyor. Hayvanların derileri daha önce hiç görülmemiş bir halde sergileniyor.
* Body Worlds ilk defa nerede ve kaç yılında sergilendi?
İlk kez 1995 yılında Japonya’da gerçekleştirildi. Son 15 yıl içinde, sergileri 30 milyonun üzerinde kişi ziyaret etti. 14 ülkede ve 60 şehirde 6 farklı sergi yer aldı.
* Serginiz Polonya ve Paris’te yasaklanmıştı. Hâlâ yasaklı mı? Neden yasaklıyorlar serginizi?
Body Worlds sergileri herhangi bir ülkede hiçbir zaman yasaklanmadı. Bahsettiğiniz sergiler, birçok ülkede yasaklanan taklit sergilerdir. Bu taklit sergilerin Body Worlds ile hiçbir ilgisi bulunmuyor ve Body Worlds tarafından desteklenmiyor. Birçok sergi, geliştirdiğim plastinasyon yöntemi tekniklerini sahiplenmiş ve Body Worlds sergilerinde kullanılan disseksiyon ilkelerini ve eğitsel sunumları taklit etmeye çalışmıştır. Bazı durumlarda, bizim sergilerimizde gösterdiğimiz eşsiz ifadelere sahip özel plastinat örneklerini izinsiz olarak kullanmışlardır.
Bir insan bedeninin plastinasyonu bir yıl sürüyor
* Cesetlerin çürümemesi için kullandığınız yöntem olan “Plastinasyon” yöntemini en basit haliyle anlatır mısınız? Bu yöntemin içeriği sır mı, yani sadece siz mi yapabilirsiniz?
Benim yöntemim bir sır değil, saklamam gereken herhangi bir şey de bulunmuyor. Normalde cesetler kokar. Bu işlemde çürüme olmadığı için koku da olmuyor. Çünkü plastinasyon anatomik örneklerin yağ ve sudan arındırılarak polimer bir maddeyle kaplandığı bir yöntem. Derisi yüzülmüş kadavra özel bir sıvının içinde bekletilerek bakteri ve mikro-organizmalardan korunuyor. Ve ardından cesetlere istenen hareketler verdirilebiliyor. Bir tam insan bedeni plastinatının oluşturulması yaklaşık olarak 1.500 çalışma saati sürüyor.
* Bir cesedi “plastinasyon” yöntemiyle sergiye çıkacak hale getirmek ne kadar zamanınızı alıyor?
Bir insan vücudunun plastinasyonu yaklaşık bir yılı buluyor. Disseksiyon yönteminin karmaşıklığıyla bağlantılı olarak maliyet 40 bin ile 60 bin Euro arasında değişiyor. Öte yandan filin plastine edilmesi 2 buçuk yıl ve 64 bin saat sürdü. Dailan (Çin), Guben ve Heidelberg (Almanya) olmak üzere, bu üç lokasyonda çalışan 400 çalışanımız bulunuyor.
* Tüm dünyayı aynı sergi mi dolaşıyor yoksa zaman zaman serginin içeriği değişiyor mu? Yani biz Türkiye’de sizin Londra ya da Viyana’da yaptığınız serginin aynısını mı göreceğiz?
İstanbul’da açılan sergi, en son yapılan sergilerden biri ve Londra’da yapılan serginin büyük bir bölümünü kapsıyor. Sergide 200’den fazla plastinat, “Şaha Kalkmış At Üzerindeki Binici” ve “Zürafa” gibi olağanüstü 24 tüm beden plastinatı sergilenecek. Teşhir öğeleri ve yerleştirmeler, bedeni hayat içinde yaşarken göstererek ziyaretçileri kendilerini keşfedecekleri bir yolculuğa çıkarıyor. Bedeni en parlak çağında ve son olarak solarken gösteriyor.
Şimdiye dek 800 ölü beden kullandık
* Cesetleri nereden buluyorsunuz? Hepsi bağışlanmış cesetler mi yoksa ailelere ücret ödeyip satın mı alıyorsunuz?
Body Worlds yasal olarak onaylanmış, bağışlanan bedenleri sergileyen tek sergidir. Bedenler, beden bağışı programının yürütüldüğü Heidelberg Almanya’daki Plastinasyon Enstitüsü’nden geliyor. 1983 yılında Heidelberg’de oluşturulan ve sonrasında 1993 yılında Plastinasyon Enstitüsü tarafından yürütülen Beden Bağışı Programı’na aitler. Sadece çok az sayıda örnek, anatomik koleksiyonlardan ve anatomi programlarından geliyor. Bugün Plastinasyon Enstitüsü 11 bin 500’den fazla kayıtlı beden bağışçısına sahip. Bunların 10 binden fazlası Avrupalı ve bini de Kuzey Amerika’ya ait. Şu ana kadar 800’den fazla ölmüş beden bağışı alındı. Beden bağışıyla ilgili tüm dokümanlar, Los Angeles’ta yer alan California Science Center ve Chicago’da bulunan Museum of Science and Industry etik komiteleri tarafından incelendi ve onaylandı. Body Worlds bu şehirlerde sırasıyla 2004 ve 2008 yıllarında sergilendi.
En yakın arkadaşımı plastine ettim eşim ve babam da istiyorlar
* Cesedinizin bu şekilde sergilenmesini istiyor musunuz?
Tabii ki, ben de bir beden bağışçısıyım. Öldükten sonra, bedenimin gelecek nesillere anatomiyi öğretmek için kullanılması gerektiğine inanıyorum. Eşim Dr. Angelina Whalley bir gün beni plastine ettiği zaman, vücudumun markam haline gelmiş şapkam ile Body Worlds sergilerinin girişinde sergilenmesini istiyorum. Böylece tüm ziyaretçileri tüm Body Worlds sergilerinde selamlıyor olacağım. n En yakın arkadaşınızın cesedini de plastize edip sergilemişsiniz.
Evet, plas